Ngày 14 tháng 7 năm 2023, Tổng cục Thuế đã ban hành Quyết định số 970/QĐ-TCT (“Quyết định 970”) quy định về quy trình kiểm tra thuế theo luật định mà cơ quan thuế, công chức thuế phải tuân thủ khi tiến hành kiểm tra thuế, thanh tra thuế. Quy trình kiểm tra thuế quy định tại Quyết định số 746/QĐ-TCT và các nội dung sửa đổi sẽ được thay thế kể từ ngày Quyết định số 970 có hiệu lực thi hành từ ngày 14 tháng 7 năm 2023.

Sau đây chúng tôi sẽ trình bày những thay đổi đáng chú ý trong Quyết định 970 so với quy trình kiểm tra thuế trước đây.

Quy trình mới này đưa ra hướng dẫn cụ thể về việc xây dựng kế hoạch kiểm tra thuế hàng năm, cơ sở kỹ thuật để đánh giá rủi ro về thuế có thể xảy ra của người nộp thuế nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc lựa chọn mục tiêu kiểm tra thuế; và thời gian để cơ quan thuế (từ địa phương đến trung ương) lập và trình kế hoạch thanh tra thuế (lên cơ quan thuế cấp trên) trong một năm để phê duyệt.

Theo quy trình này, công tác kiểm tra thuế có thể được thực hiện theo kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Nhà nước hoặc cơ quan khác có thẩm quyền khác, bên cạnh kế hoạch kiểm tra thuế hàng năm do Tổng cục Thuế (“TCT”) xác định và kết quả đánh giá rủi ro về thuế của người nộp thuế theo quy định trước đó.

Ít nhất 90% người nộp thuế được đánh giá có rủi ro cao về thuế sẽ bị thanh tra thuế tại chỗ. Tỷ lệ này theo quy trình cũ là 80% - 85%. Tuy nhiên, không quá 10% đối tượng thanh tra thuế được lựa chọn ngẫu nhiên sẽ bị thanh tra thuế. Tỷ lệ này theo quy trình cũ là 15% - 20%. Điều này cho thấy công tác thanh tra thuế sẽ ngày càng tập trung hơn vào đối tượng người nộp thuế có rủi ro cao về thuế.

Quy trình mới trao quyền cho cơ quan thuế xác định số thuế cần phải nộp nếu người nộp thuế không cung cấp thêm tài liệu, không giải trình hoặc nếu xét thấy việc giải trình chưa đủ căn cứ để chứng minh số thuế đã khai là đúng.

Khác với quy trình trước, quy trình mới không yêu cầu biên bản kiểm tra thuế phải trình bày cơ sở pháp lý cho việc đánh giá lại hoặc nội dung điều chỉnh trong biên bản. Điều này sẽ gây khó khăn cho người nộp thuế trong việc nắm được nguyên nhân mà đoàn kiểm tra thuế đánh giá lại.

Theo quy trình mới, cơ quan thuế có thể chuyển các vụ việc trốn thuế dựa trên đánh giá thông qua công tác kiểm tra thuế cho cơ quan điều tra.

Những quy định tích cực cho người nộp thuế theo quy trình kiểm tra thuế mới bao gồm:

• Người nộp thuế có quyền yêu cầu tạm dừng kiểm tra thuế và thời hạn tạm dừng. Quá trình này không giới hạn thời hạn tạm dừng.
• Đoàn kiểm tra thuế và cơ quan thuế có thể tham khảo ý kiến các cơ quan khác trước khi đưa ra quyết định cuối cùng về việc kiểm tra thuế đối với những vấn đề chưa rõ ràng.
• Người nộp thuế có năm ngày để xem xét, phản hồi dự thảo biên bản kiểm tra thuế trước khi ký. Việc gia hạn thời gian giải trình có thể được chấp nhận.

Nhận xét: Kiểm tra thuế ở Việt Nam đã trở thành vấn đề được cơ quan thuế quan tâm trong những năm gần đây và cần phải tiếp tục được chú trọng, giám sát chặt chẽ trong thời gian tới. Điều này có thể dẫn đến việc kiểm tra thuế thường xuyên hơn, tăng cường việc thực thi và điều chỉnh, đồng thời  nâng hình phạt thuế và lãi suất lên cao hơn.

Lưu ý: Bản tin này chỉ mang tính chất cập nhật chung và không phải là ý kiến tư vấn của chúng tôi cho một trường hợp cụ thể, tổ chức hoặc bất kỳ cá nhân nào. Nếu quý vị cần thêm thông tin về vấn đề này hoặc sự hỗ trợ chuyên nghiệp từ chúng tôi cho trường hợp cụ thể của mình, vui lòng liên hệ với chúng tôi.